21. YÜZYILDA TÜRK DÜNYASI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU

02-05 Aralık 2010 tarihleri arasında Prof. Dr. Zeki Velidi Togan anısına Türk Dünyası Uluslar arası Sempozyumu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin Lefke şehrinde gerçekleştirildi.

Türk dünyasının 21. yüzyıldaki durumunu çeşitli yönlerden olumlu ve olumsuz yönler, fırsatlar ve tehditler, gerçekleştirilebilecek projeler ve geliştirilebilir yönlerin masaya yatırıldığı bu sempozyum her alanda işbirliğinin gerçekleşebileceğinin somut bir göstergesi olması bakımından ve özellikle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde gerçekleştirilmiş olması ile de ayrı bir önem taşımaktadır.

Açılış konuşmasını K.K.T.C. Cumhurbaşkanı Derviş EROĞLU’nun yaptığı sempozyuma Genel Başkanımız ve Dünya Uygur Kongresi Başkan Yardımcısı sayın Seyit TÜMTÜRK katıldı. Sempozyumun açılışının hemen ardından Cumhurbaşkanı Derviş EROĞLU ve sempozyumun onur konukları ile görüşme imkanı bulan TÜMTÜRK Cumhurbaşkanı EROĞLU’na Dünya Uygur Kongresi Başkanı Rabiya KADİR’in selamlarını ileterek. Rabiya hanımın hayatını ve Doğu Türkistan mücadelesini konu alan “Ejderha Savaşçı” kitabını hediye etti.

Sempozyumun ikinci günü düzenlenen 7. oturumunda Sivil Toplum Kuruluşları başlığında konuşmacı olarak katılan Seyit TÜMTÜRK Doğu Türkistan’ın Durumu ve Bölgede Yaşanan Olayların Türk Dünyasına Yansımasında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü konulu bir tebliğ sundu. Ayrıca sinevizyon aracılığı ile Doğu Türkistan’daki son durum yazılı ve görsel olarak katılımcılara aktarıldı.

Doğu Türkistan konusunda birçok kişi ve kuruluşla bağlantılar sağlanarak ortak çalışmalar yapılması yönünde kararlar alınan sempozyum 5 aralık 2010 günü sona erdi.

21. YÜZYILDA TÜRK DÜNYASI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU SONUÇ DEKLARASYONU

Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği ve Lefke Avrupa Üniversitesinin işbirliği ile düzenlenen 21. Yüzyılda Türk Dünyası Uluslararası Sempozyumu KKTC Cumhurbaşkanı Sayın Derviş Eroğlu?nun katılımıyla 02-05 Aralık 2010 tarihlerinde Üniversitenin Akıllı Bina Konferans Salonunda gerçekleştirilmiştir.

Türkiye, KKTC, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Afganistan, Kırım, Doğu Türkistan, Kosova ve Makedonya Türkleri bilim adamlarının katıldığı sempozyumda 60 bildiri sunulmuş ve tartışılmıştır.

Pek çok yönüyle ilklerin yaşandığı sempozyumda Türk Dünyasının 21. Yüzyıldaki durumu çeşitli yönleriyle ele alınmış, ortaya çıkan tehditler ve fırsatlar değerlendirilmiş, gerçekleştirilebilecek projeler bilimsel yönden irdelenmiştir. Sempozyum sonunda aşağıdaki tespitler üzerinde odaklanılmış ve belirtilen kararlar alınmıştır:

Sempozyumun KKTC’de yapılması Kıbrıs Türklerine destek şeklinde algılanmış ve Türk dünyasının en güney ucundaki parçası olarak Kuzey Kıbrıs’ın varolma mücadelesinin altı çizilmiştir. Ayrıca sempozyum KKTC’nin böylesine kapsamlı ve uluslararası bir toplantıya ev sahipliğini en iyi şekilde yapabildiğini de bütün dünyaya göstermiştir.

Katılımcılar, bu organizasyonun her iki yılda bir tekrarlanmasının çok yararlı olacağı konusunda fikir birliğine varmışlardır.

Bir sonraki toplantının öncelikle başta Nahçivan, Kırım, Kazan veya Almanya olmak üzere Türk Dünyası?nın güzide bir köşesinde ve/veya Türklerin yoğun olarak yaşadığı ülkelerin birinde gerçekleştirilmesi yönünde görüş ve öneriler tartışılmış; bunların en kısa sürede karara bağlanması gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca birincisi KKTC’de yapılan bu toplantının gelenekselleştirilerek her yıl yapılması hususu da konusunda da karara varılmıştır.

Bundan böyle KKTC?nin Türk devlet ve toplulukları arasında gerçekleşecek her türlü organizasyonda ve ortak kuruluşlarda yer alması sağlanmalıdır.

Üniversiteler, dolayısıyla bilgi adası olan KKTC, Türk Dünyasının Silikon Vadisi benzeri Silikon Adası haline getirilebilir. Bu yönde gerekli adımlar bir an önce atılmalıdır.

Sempozyum katılımcıları Azerbaycan Cumhuriyetine ait toprakların Ermenistan tarafından haksız ve hukuksuz biçimde işgal edilmesini şiddetle kınama kararı almışlardır. Bu işgal sebebiyle yurtlarından ayrı bırakılmış, ezilmiş ve örselenmiş Azerbaycan Türklerinin sorunlarının bir an önce çözülmesi için Türk dünyasına mensup ülkelerin her platformda birlik ve beraberlik içerisinde olması gerekliliği ifade edilmiştir. Özellikle Hocalı Soykırımının diaspora çalışmaları çerçevesinde objektif biçimde anlatılması ve dünyanın aydınlatılması sürecinde tüm Türk cumhuriyetlerinin kurum ve kuruluşlarıyla söz konusu süreci desteklemeleri uygun olacaktır. Katılımcılar Azerbaycan?ın işgal edilmiş toprakları ve Karabağ Bölgesi sorununun BM kararlarına uygun bir biçimde çözümlenmesi konusundaki istek ve ısrarlarını belirtmişlerdir.

Özellikle Türk Cumhuriyetlerinden bu sempozyuma katılanlar, Türklere karşı haksızca yürütülen

Sözde Ermeni Soykırımı iddialarına karşı kararlı bir şeklide mücadele etmenin gereğine bir kez daha vurgu yapmışlardır.

 Katılımcılar Türk Dünyasının önemli Ülkeleri olan Özbekistan ve Türkmenistanın da Türk Dünyasının bu tür faaliyetlerde yer alması konusunda arzu ve isteklerini beyan etmişlerdir.

Türk dünyasındaki devlet ve topluluklarda ortaya çıkan etnik temelli çatışmalar ya da suni kavim mücadelelerinin hem insanların hayatına zarar verdiği, hem de kardeş halklar arasında derin ayrılık ve kırgınlık yarattığı gerçeğinden hareketle bu tür kardeş kavgalarının sona ermesi için Türk Devlet başkanlarının ve Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) daha hassas ve dikkatli olmaları kaçınılmazdır.

Sempozyuma katılanlar, Afganistan’ın kuzey bölgesinde yaşayan Türklerin sorunlarıyla ilgilenilmesi; onların hak ve çıkarlarının korunması bir kardeşlik görevi olarak değerlendirilmiştir.

Sempozyum katılımcıları Türk Dünyasındaki sorunların çözümünde etkili bir unsur olarak Türklük bilinci ile ortak dil ve tarih olduğu konusunda hem fikir olmuşlardır. Bu çerçevede ortak Tarih kitapları yazımı projesinin aciliyeti teyit edilmiştir. Bir an önce böyle bir çalışma yapılıp okullarda okutulmalıdır.

Katılımcılar, artık Türk dünyasında işbirliğine yönelik daha çok ekonomik ağırlıklı proje ve toplantıların gerekli olduğu konusunda fikir birliğine varmışlardır. Zira bu husustaki veriler ilişkilerin gerçek potansiyelini yansıtmadığını göstermektedir. Özellikle enerji odaklı üretim sisteminin reel sektör açısından ilerleyen dönemlerde soruna yol açabileceğinin unutulmaması gerekmektedir. Bu sebeple sosyo-ekonomik ve yönetsel ilişkiler başlıklı proje ve çalışmaların ön plana çıkarılarak bu konuda uzman kişilerin böylesine organizasyonlara yüksek düzeyde katılması son derece faydalı olacaktır. Bu bağlamda, ortak KOBİ işletmeleri işbirliği, insan odaklı çalışmalar ve uzmanlık bankası kurulması fikri sempozyumda tartışılmıştır.

Katılımcılar Latin alfabesine geçişin ortak dil ve iletişimi daha çok kolaylaştıracağı konusundaki düşünce ve tercihlerini yenilemişlerdir.

Türk dünyasındaki dernek, vakıf, sendika, meslek odası gibi STKlar arasındaki işbirliğinin artması ve üst birliklerin oluşturulması, Sivil Toplum Kuruluşlarının üst düzeye çıkarılmasının toplumlarımızdaki entegrasyon sürecini hızlandıracağı kanaatini paylaşmışlardır.

Bağımsız bir devlete sahip olmayan Türk Toplumları ve Topluluklarındaki gelişmeler izlenmeli, temel ve evrensel insan hak ve özgürlükleri başta olmak üzere, hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi sağlanmalıdır. Türk Dünyasının bir parçası olan Doğu Türkistan meşru ve yasal bir hak olarak gündeme getirilmeli ve bu bölge Çin ile Türkiye ve hatta Türk dünyasının köprüsü olarak değerlendirilmelidir. Doğu Türkistan meselesinin barışçıl ve uluslararası yaklaşımlarla çözülebilmesi, Çin ile ilişkilerin en yüksek seviyeye çıkarılmasını da sağlayacaktır. Bu sebeple söz konusu bölgedeki gelişmeler Türk Dünyası tarafından da ciddiyetle takip edilmelidir. Özellikle Türkiye?nin dönem başkanlığını yaptığı CICA ve Kazakistan?ın dönem başkanlığını yaptığı AGİT nezdinde girişimlere zemin hazırlanmalıdır.

Irak’taki Türkmenlerin ülkedeki değişim sürecinde olumsuzluklar yaşamaması, Irak’ın bütünleşme, normalleşme faaliyetlerinden dışlanmaması ve varoluşlarını devam ettirmeleri için etkili lobi ve diplomatik iletişim çabaları sürdürülmelidir.

Ahıska Türklerinin vatanlarına dönüş süreci akılcı ve gerçekçi bir bakış açısıyla irdelenmelidir. Bu konuda Gürcistan yetkili makamları yeterli bilgi ve belge ile daha da aydınlatılmalı; belirli bölgelerden Gürcistan?a değil de başka ülkelere göç eden Ahıska Türklerinin akıbeti konusunda hassas davranılmalıdır.

Lefke / K.K.T.C
04.12.2010