Ünlü Şair İmin Tursun vefat etti.

İMİN TURSUN

Ünlü şair , dilbilimci ve edebi çevirmen imin TURSUN 9 Ekim 1925 tarihinde Doğu Türkistan’ın Urümçi şehrinde bir esnaf ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Henüz altı yaşındayken mahallesindeki dini okula gönderilen imin Tursun burada Arap ve Fars dillerini öğrendi. Küçük yaşta Nevai, Kul Hocaahmet gibi şairlerin şiirleriyle tanıştı. 1935 yılında Urümçi’de bir fenni okul olan Niyaziye Okulu’nda okumaya başladı. 1938 yılında burayı başarıyla bitirdi. Bu dönemde Rus ve Çin okullarına giderek Çince ve Rusça öğrendi. 1938 yılında Urümçi 1.Gimnaziye okulunu kazandı ve bu dönemde şiir yazmaya başladı.

İmin TURSUN 1941 yılında eğitimini başarıyla tamamladıktan sonra, öğretmen olarak çalışmaya başladı. 1950 yılına kadar ilkokullarda ve pedagoji enstitülerinde öğretmen olarak çalıştı. 1940’Iar şairin yaratıcılık haya- tında önemli bir yer tutar. Bu dönemde çeşitli konularda pek çok lirik eser yazdı. Şairlik hayatında hızla yükselmekte olan şair Çin Guomindang hükümeti tarafından hapse atıldı ve büyük işkenceler gördü. Böylece kimin gerçek dost, kimin düşman olduğunu anladı. 1947-1948 yıllarında DEVRANİ edebi mahlasıyla pek çok şiir yazıp duygularını dile getirdi. Şair bu dönemde “Gülüm”, “Ürümçige ikkinçi Mektüb”, “Ürümcige ikinçi Mektüb”. ”Ketmeydu (Gitmeyecek)”, ”Men(Ben)”, ”Derdim ve Dermanim” gibi önemli şiirler yazdı. İmin Tursun 1957 yılı Temmuz ayında yazdığı Çimene gül adlı kısa lirik şiiriyle ün yaptı Bu şiir 1950’Ierde yazılmış olan en iyi şiirlerden biridir. Bu şiir kısaca insanlarını yetiştiren ana vatanı ve o toprakları koruyanları, uğrunda ölenleri konu alan bir methiyedir.

Şair imin TURSUN’ UN şiir yazması uzun yıllar boyunca aşırı sol siyasetin etkisiyle yasaklandı. O da bu yıllar içinde bilimsel araştırma ve tercümanlıkla meşgul oldu. Uygur Klasik Edebiyatının önemli eserlerinden biri olan ”ZELİLİ OİVANİ”Nİ neşre hazırladı. Bu- nun dışında, ÇİNCE-UYGURCA SÖZLÜK hazırlayıp, Çin klasiklerinden KİZİL RAVAKTİKİ ÇÜŞ (Kırmızı Revaktaki Düş), BATIYA SEYAHAT gibi romanları Uygur Türkçe’sine tercüme etti. Yine, Kaşgar’lı Mahmut’un DİVAN-Ü LUGAT -İT TÜRK adlı eserinin Yeni Uygur Türkçe’sine tercüme çalışmalarına katıldı. 1978 yılında Çin’de uygulamaya konulan açıklık politikasının etkisiyle, yaşının ilerlemiş olmasına rağmen, büyük bir yükselme kaydetti. Sırasıyla. KELDİ NORUZ KULDI GUNÇE (Geldi Nevruz, Güldü Gonca), KİZİLGÜL (Kırmızı Gül), MEN TESEDDUK, ECEB OBDAN ZAMAN KELDİ (Ne Kadar Güzel Bir Dönem Geldi), BULBUL BİLEN TUTİ (Bülbül ile Papağan), TAP YOLUNGNİ EY YİGİT (Bul Yolunu Ey Yiğit), RONAK TAPGİN EY RENA KİZ (Başarılar Güzel Kız) gibi pek çok şiir ve masal yazdı. Son yıllarda şairin HEVES adlı şiir derlemesi, SEPER SEZGÜLERİ (Sefer izlenimleri) adlı şiir, nesir ve tiyatro eserlerinden oluşan derlemesi, T ARİMDİN TAMÇİ (Tarım’dan Damla) gibi dil, tercüme ve edebiyat tarihiyle ilgili makalelerden oluşan kitabı yayımlandı.

Şair, Çin Halk Cumhuriyeti Yazarlar Cemiyeti’nin üyesi, Çin-Orta Asya Kültür Araştırmaları Cemiyeti ve Doğu Türkistan Tarih Araştırmaları Cemiyeti’nin delege üyesi ve Çin Eski Yazı Araştırmaları Cemiyeti’nin fahri üyesidir. Şair, Doğu Türkistan’da TARİM dergisinin yayımlanmaya başlanmasından itibaren bu derginin yürütme kurulu üyesi olarak görev yapmaktadır.

Erkin EMET

Yrd.Doç.Dr.